Rosa Parks 1913-2005

Ongetwijfeld heeft zij, toen ze in 1955 op de bus haar plaats moest afstaan aan een blanke, Galilieo-gewijs gemompeld: ” Ooit wordt een zwarte medemens president van de Verenigde Staten.” In mijn verbeelding is dat althans zo gegaan.

Rosa Parks deed nochtans niets verkeerd: ze zat op haar plaats, in het ‘zwarte’ gedeelte van de bus, achteraan, net achter de ‘blanke’ zitplaatsen. Omdat vier blanke medereizigers geen plaats vonden moesten evenveel zwarten , waaronder Rosa, hun plaats afstaan. Drie mannen gingen netjes achteraan in de bus recht staan, Rosa weigerde. Ze gaf zelfs geen krimp toen de chauffeur dreigde haar te arresteren om de segregatiewetten te handhaven. En aldus gebeurde. Ze werd opgesloten.

Via een proces wilde ze de segregatie aan de kaak stellen, iets wat haar familie niet erg kon appreciëren, zwarten hadden zo goed als geen rechten. Toch zette Rosa Parks door.
De Women’s Political Council werd ingeschakeld en enkele hoogopgeleide zwarte vrouwen verspreidden een protestbrief ondersteund door een oproep tot een ‘busboycot’. Ondanks het feit dat de actie op alle fronten werd tegengewerkt, verloor de busmaatschappij per dag de inkomsten van ongeveer 40000 kaartjes. Nochtans was dit geen eenvoudige beslissing voor de zwarte bevolking: zij waren afhankelijk van het goedkope openbare vervoer om van en naar hun werk te rijden.

De eerste week van december stond de busmaatschappij op de rand van een faillissement. De zwarte bevolking werd meer en meer getergd door maatregelen die kant noch wal raakten: carpoolen bijvoorbeeld werd verboden. Martin Luther King die mensen liet plaatsnemen in zijn auto werd gearresteerd en er volgde een bomaanslag op zijn huis.

Pas op 20 december 1956, meer dan een jaar nadat een eenvoudige naaister geweigerd had haar plaats af te staan, kwam de uitspraak van het hooggerechtshof dat de bussegregatie in strijd was met de grondwet. Martin Luther King kon zijn zwarte medemensen meedelen dat ze niet langer te voet hoefden te gaan.

Er mogen nog veel Rosa Parksen opstaan, we hebben ze nodig. Of zoals Jaap van de Merwe zei: ” Een rebelse meid is een pareltje in de klassenstrijd.”